Tegelwippen geeft aanzet tot meer veranderingen…

De twee keer zeven leerlingen van de twee leerlingenraden van de basisscholen aan de Slimme Watering/Stockholm zullen op het kampioenschap ieder een klinker lichten en overhandigen aan vertegenwoordigers van de instanties die het tegelwippen van het schoolplein mogelijk maken. En dat zijn er flink wat. Want het is eenvoudig een paar keien uit de straat te halen, maar het is veel meer werk er iets moois en goeds voor in de plaats te leggen – je kunt immers niet op een opgebroken straat spelen. De kinderen van de leerlingenraad zien tussen de bedrijven door nog kans de tegels te beschilderen, met een bloem of een vlinder, ‘zodat de sponsoren deze mee naar huis kunnen nemen en een mooi plekje kunnen geven’. Zo belangrijk zijn de vele partijen die bij het project betrokken zijn.

Wat staat er dan te gebeuren? De klinkers zullen worden vervangen door een zogenaamd groen-blauw schoolplein. Groen omdat er veel natuur op de nu nog strakke en steriele speelplaats komt, en blauw omdat er ook water verschijnt en verdwijnt. Op het schoolplein, maar ook eronder.

Het schoolplein van de twee scholen gaat dus radicaal op de schop. Een project waar Boer en De Lange de afgelopen jaren maar wat druk mee zijn geweest. Ze was door mensen die er verstand van hebben gewaarschuwd dat het zo maar drie, vier jaar zou kunnen duren eer het plein er zou zijn, gezien alles wat er mij komt kijken. En dat bleek, zeker in Coronatijd. “Het was een mega-operatie”, aldus Boer. De twee directeuren en hun medewerkers deden het met plezier, want het project verdient het; dat gaat op verschillende manier een groot verschil maken.

Om maar eens te beginnen met het water. Het is nodig om veel zorgvuldiger om te gaan met ons water, wereldwijd en in Schiedam, zo legt De Lange uit. “We willen niet langer dat water eerst zorgt voor ondergelopen speelplaatsen om vervolgens razendsnel in het riool te verdwijnen”, aldus de directeur van De Vlinder. Dat is de slechtste manier om met regenwater om te gaan en doet ook weinig aan de bestrijding van de hitte die zelfs in Nederland steeds lastiger wordt op warme zomerdagen.

In plaats daarvan zal het water geleidelijk gaan bezinken. Onder het speelplein komen waterbergingen die het water langer vasthouden. Het Schiedamse bedrijf Hydrorock zorgt voor de techniek op basis van steenwol. Het plein en ook het dak van de schoolgebouwen worden van het riool afgekoppeld.

Dat is de ‘verblauwing’ van de speelplaats. Dat aspect kwam om de hoek kijken toen de twee scholen elkaar vonden in het plan om de twee versteende speelplaatsen aan te pakken. Er valt op een schoolplein meer te doen dan tikkertje spelen, touwtje springen of voetballen, zo vonden zij. ‘Vergroening’ zou zorgen voor een andere manier van spelen door de kinderen: dichter bij de natuur, met groen en insecten, met zand en water.

Dat die twee laatste samen tot modder leiden, hoort er wat De Lange betreft gewoon bij. Niet vies mogen worden is volgens hem ‘oud-denken’. Even goed uitkloppen na het speelkwartier en klaar. “Misschien moet er ook nog een setje kleding klaarliggen…”

Het plein kent vele functionaliteiten. Zoals gewoon voetballen. “Het plein is ingedeeld in puzzelstukken”, aldus Boer. Ieder met een eigen doelgroep aan kinderen en in het teken van een bepaalde activiteit. Wat te denken van een wilgentunnel, moestuinbakken, een insectenhotel, een verkeersplein, een klimboom en een bomenweide? Op het plein blijft het volgens de Violierdirecteur mogelijk om ‘puzzelstukken’ af te zetten bijvoorbeeld om de jongste kleuters rustig te laten spelen.

Het bestaande klimrek en de schommels keren na de gedaanteverandering op het schoolplein terug.

Sowieso wordt er zo veel mogelijk gerecycled. “We gooien niks weg”, aldus De Lange. De straatklinkers die geen mooi plekje in tuin of op schoorsteen van de sponsors krijgen, worden hergebruikt, bijvoorbeeld in de kleine tribune die zal worden aangelegd. “Die tribune komt weer van pas bij buitenlessen of voor optredens”, aldus Boer. Aardrijkskunde en biologie worden er veel leuker door. “We zullen de praktijk veel beter kunnen koppelen aan de les.”

Op het nieuwe plein zullen vooral natuurlijke materialen worden gebruik, als hout, zand en steen. Het Natuur en Milieu Educatiecentrum bracht als eerste de voorstellen voor het ontwerp in. Sowieso is het NME-centrum ook een belangrijke partij in Schiedam Waterklaar. En het zal de komende tijd een rol spelen in de educatiekant van het project. Al met al wordt het een speelplein om ‘te ontdekken en te doen’. Met hoekjes voor de vier categorieën kinderen die de ontwerpers van het bedrijf Boerplay in gedachten hadden: de rauwers, douwers, bouwers en schouwers.

Ook aan de hemelwaterafvoer van de daken van de scholen is gedacht. “Vanaf het dak stroomt het water naar beneden om daar het begin van het beekje te vormen”, aldus De Lange. Om de waterloop zijn debiet te geven komt er op het plein ook grond bij: er komen niveauverschillen op het plein. Net als schaduwplekken onder het lommer, ook al kan dat even duren. “Het groen wordt pas in oktober, november geplant.”

Dat zijn een boel fysieke veranderingen die zeker veel plezier gaan geven. Maar de nieuwe  speelplaats van de twee scholen staat ook garant voor ‘sociale’ veranderingen. Nu nog staat er tussen de twee speelplaatsen van de scholen een hekje. Dat gaat er aan, dat kan natuurlijk niet op het plein zoals ieder voor ogen staat.

“Door fysiek het hekje weg te halen, brengen we de twee scholen letterlijk dichter bij elkaar”, aldus Martijn den Boer, beleidsmedewerker Huisvesting van openbare scholenkoepel Primo. De scholen zijn volgens hem gebouwd in een tijd dat het nog heel gewoon was bij een stadsuitbreiding drie scholen op een rijtje te zetten: een openbare, een katholieke en een protestants-christelijke. Vandaag de dag werkt dat volgens hem anders. Verschillen op denominatie vallen weg.

Dat plaatst scholen, ook deze twee, volgens hem voor een keus. “Of je probeert je te onderscheiden zodat ouders daadwerkelijk iets te kiezen hebben, of je benadrukt niet langer de verschillen maar maakt de beweging naar elkaar.” In zo’n samenwerking zouden de scholen hun gebouwen elkaar ter beschikking kunnen stellen. “Denk aan het delen van een bieb, een aula of theater”, aldus Primo-man Den Boer.

Beide schooldirecteuren zien dat zeker zitten en zien behalve efficiencyvoordelen ook mogelijkheden voor de buurt. “Als kinderen letterlijk door elkaar lopen op het schoolplein, met elkaar optrekken, dan zorgt dat ook voor cohesie in de wijk”, aldus De Lange. Want met de kinderen ontmoeten ook de ouders elkaar meer. “Dat zorgt voor meer tolerantie. In het verleden had het hier soms toch iets weg van Feyenoord-Ajax.”

Boer wijst op de wijkfunctie die het plein ook moet gaan spelen. “We willen dat het plein ook meer uitnodigt voor de oudere kinderen en ouders uit de buurt.” Een prettige bijkomstigheid voor de buurt is ook dat het nieuwe schoolplein volgens wet van Bartjens veel minder geluid gaat opleveren. “Met samen zevenhonderd kinderen kan het flink rumoerig zijn.” Ook belangrijk voor de schoolwoningen, tegenover de schoolgebouwen aan de Stockholm. Die werden gebouwd voor gebruik als lokalen voor de scholen, terwijl voorzien was dat na de bouw en groei van de wijk ook een tijd zou komen dat er minder kinderen zouden wonen. Mogelijk worden die schoolwoningen ooit omgebouwd tot echte woningen.

Voor De Lange is het nog even spannend hoe dat gaat lopen, meer wijkfunctie voor het plein, gecombineerd met de eisen van de school zelf. “Gaan bijvoorbeeld de pedagogisch medewerkers van de kinderopvang na de school de jongeren uit de wijk corrigeren als ze te wild spelen of andere dingen doen die ongewenst zijn?” Het is de bedoeling dat het plein van zeven tot zeven in gebruik is – er komt ook verlichting op. Maar liever dan de beren op de weg ziet hij de mogelijkheden. “Wat is er mooier dan met elkaar dat avontuur aan te gaan?”

Tijdens de zomervakantie moet het allemaal gebeuren, de ombouw van het plein. “Ja, we willen het in zes weken tijd realiseren”, aldus Boer. Op het groen na dan. Niet onbelangrijk: in de afspraken en bekostiging van het project is de komende vijf jaar onderhoud van het plein inbegrepen. “Maar we worden ook met elkaar verantwoordelijk voor het onderhoud van het plein”, ook dat is weer een kans op samenwerking en mooie ervaringen. “Misschien dat er op termijn toch ook meer dieren een een plekje op het plein kunnen vinden, zodat het nog mooier wordt”, aldus De Lange.

De flinke voorpleinen van de scholen worden vooralsnog niet aangepakt. De twee directeuren gaan er wel vanuit dat de gemeente, eigenaar van dat terrein, op afzienbare termijn deze pleinen ook aanpakt en ombouwt tot groen-blauwe pleinen. Aanleg van een zogenaamd ‘tiny-forest’ staat al gepland. De gemeente ziet volgens hen het nieuwe plein als een ‘voorbeeldlocatie’, ook waar het gaat om de samenwerking tussen meerdere scholen en de buurt. “Het besef is er, dat een plein ook iets is om wijkgericht op te werken.”

De ontwikkeling van het schoolplein tenslotte betekent ook een stap in de samenwerking tussen de besturen van Siko en Primo. De tijden dat het ‘ieder voor zich’ was, is volgens de twee schooldirecteuren ondertussen echt verleden tijd.

Onder de partijen die bijdragen aan de totstandkoming van het schoolplein zijn de wijk met zijn wijkbudget, de gemeente Schiedam, het Hoogheemraadschap Delfland, het Job Dura Fonds, het Fonds Schiedam Vlaardingen en de beide schoolbesturen. De partners hebben in het hele proces ondersteuning gekregen van een gespecialiseerde projectleider, die zich ook bezighield met de fondsenwerving. Plus de afstemming van alle belangen en verlangens: “Komkids wilde een plein voor alle leeftijden, het fonds wilde echt toegang voor de wijk, de gemeente eiste dat water tenminste 48 uur zou worden vastgehouden, noem maar op”, aldus De Lange. Dat vergde afstemming, waarvoor Hein van den Bemt zorgde. “Zonder hem zouden we het niet hebben gekund.”