Daarom wil je schoolleider worden op Loep

Annemiekes keuze om schoolleider te worden, was een klassieke speling van het lot. Ze startte in 2008 op de Gorzenschool in Schiedam-Zuid. De ambitie om directeur te worden, speelde op dat moment helemaal niet. Ze kwam naar de Gorzenschool om daar de inhoudelijke koers voor het onderwijs mee te ontwikkelen. Maar nog geen zes weken nadat ze was begonnen, kreeg de directeur een hartstilstand. Toen duidelijk werd dat hij niet meer terug zou keren, werd Annemieke door Primo gevraagd om zijn taken als directeur over te nemen.

Annemieke: “Dat gebeurde natuurlijk na veel overleg met het Primo-bestuur. Maar eerlijk is eerlijk, ik heb mijzelf wel gepromoot toen duidelijk werd dat de directeur niet meer terug zou komen. De papieren had ik nog niet, dus ik ben toen meteen met het schoolleiderstraject gestart.”

Een paar jaar later werd Annemieke behalve directeur van de Gorzenschool ook directeur van De Troubadour in Groenoord. In 2015 vond er een uitwisseling plaats tussen SIKO- en Primo-scholen, waarna de Gorzenschool onder het SIKO-bestuur kwam te vallen. Vanaf dat moment kon Annemieke zich volledig richten op De Troubadour, de school die ze met het nieuwe team liet uitgroeien tot de huidige basisschool Loep.

“In 2015 zijn we meteen begonnen met het vormgeven en in de praktijk brengen van onze nieuwe visie voor de school. We startten met de stam- en niveaugroepen en met de heterogene groepen, daarmee werken we nog steeds. Kinderen van twee opeenvolgende leerjaren zitten in één groep, waardoor ze ieder jaar van rol wisselen: ze zijn om en om de jongste of de oudste. Zo leren ze van elkaar en ontdekken ze hoe ze elkaar kunnen helpen. Omdat er per leerjaar tussen de kinderen onderling grote verschillen waren, zijn we ook gaan werken met niveaugroepen voor de cognitieve vakken als spelling, reken en lezen. Alles om bij te dragen aan het welbevinden van de kinderen.”

Samen het onderwijs vormgegeven

Die eerste jaren van Loep hadden Annemieke en het team nodig om de organisatie goed rond te krijgen en de visie te verankeren, daarna zijn ze verder de verdieping ingegaan. En nu…? “Nu ben ik bovenal supertrots op onze school! We hebben een enorm energiek team dat de laatste jaren ook nog eens flink is uitgebreid. Mensen die op onze school werken, weten waarvoor ze kiezen en gaan daarvoor. We geven als team vorm aan het onderwijs. Een proces waar we samen in zijn gegaan en dat zorgt dat we met elkaar inhoudelijk de goede keuzes maken. We komen regelmatig bij elkaar om te overleggen, onder andere in Professionele LeerGemeenschappen (PLG’s), ook wel leerteams genoemd. Zo blijven we bezig met hoe we ons onderwijs aan de kinderen, de kwaliteit en de organisatie kunnen verbeteren.”

En juist omdat die samenwerking zo belangrijk is, heeft het team zich afgelopen jaren verdiept via een traject over psychologische veiligheid. “Die veiligheid creëer je onder andere door dingen waar je tegenaan loopt bespreekbaar maken, door te laten zien welke kennis en kwaliteit je zelf in huis hebt, te ontdekken waar collega’s juist weer goed in zijn, door te leren hoe je die kennis en kwaliteiten kunt delen en vertrouwen te hebben in elkaar… Het is allemaal even belangrijk. In 2022 hebben we het traject als team afgerond, maar ik zie dat ook nieuwe collega’s in die vibe worden meegenomen. Er is een grote verbondenheid.”

Altijd je ogen en oren openzetten

“Als schoolleider vind ik het belangrijk om veel met mensen in gesprek te gaan en écht goed te luisteren. Soms zegt iemand het één, terwijl hij of zij iets anders bedoelt. Dan moet je goed zoeken naar wat er achter een opmerking zit en dat bespreekbaar maken. Dit geldt voor collega’s, maar net zo goed voor kinderen en ouders. Als je duidelijk hebt wat er speelt, kun je weer fris beginnen en samen nieuwe kansen opzoeken.

Daarnaast moet je als schoolleider natuurlijk altijd je ogen en oren goed openzetten en jezelf regelmatig afvragen: wat is effectief? Wat doen we wel en wat doen we juist níet?

Uiteindelijk doe je alles om ervoor te zorgen dat de kinderen goed gefaciliteerd zijn. Je wil ze de kansen bieden die ze nodig hebben. Voor onze leerlingen betekent dat onder andere dat we een goede taalbeheersing ongelofelijk belangrijk vinden. Al is het stimuleren van taal altijd belangrijk, of kinderen nou laag- of hoogtalig zijn. Bij ons begint die aandacht voor taal bij het veel in gesprek gaan met elkaar. En door de kinderen op verschillende manieren te stimuleren, bijvoorbeeld door ze te laten antwoorden met zinnen in plaats van met losse woorden. Omdat we op Loep ook veel meertalige kinderen hebben, onderzoeken we op dit moment hoe we kinderen kunnen helpen om die meertaligheid beter te benutten.

Als het gaat om kansen bieden, zie ik dat we met het team ook steeds meer ‘voorwaardelijk’ kijken. Daarmee bedoel ik dat we goed kijken of kinderen beschikken over wat ze nodig hebben om aan het werk te kunnen op school. En wanneer dat niet het geval is, kijken we hoe we daar iets aan kunnen doen. Dus ook wanneer er thuis of aan de zorgkant iets speelt. Hiervoor hebben we onder andere een brugfunctionaris.

We investeren ook in het betrekken van ouders door ze goed te informeren over hoe zij een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van hun kinderen. Dat betekent dus ook dat we ingrijpen wanneer een ouder zegt: ‘Ik kan niet lezen, dus ik kan niet helpen met huiswerk.’ We helpen ouders te onderzoeken wat wél haalbaar is in hun situatie. Want ook als je kind jou voorleest, help je al. En daarvoor hoef je dus alleen maar te luisteren. De uitspraak ‘ik kan niet helpen’ hoor ik dus liever niet. Ik ga graag op zoek naar wat wel kan en naar waar nieuwe kansen liggen.”

“De uitspraak ‘Ik kan niet’ hoor ik liever niet. Er is altijd wel iets wat je wél kan doen of een andere manier om een doel te bereiken. Daar ga ik veel liever naar op zoek.”

Aandacht voor uitdagingen

Annemieke zet haar onderwijservaring graag in voor het begeleiden van nieuwe collega’s. Ze is nauw betrokken bij het zij-instroomtraject van Primo en helpt bij het opleiden van toekomstige schoolleiders. Wat heb je als schoolleider van de toekomst nodig? Is er een verschil met de tijd waarin zij zelf begon?

“De aandachtspunten hebben zich verlegd. Het eerste waar ik aan denk, is dat het belangrijk is om verantwoordelijkheid te delen en die als directeur ook meer neer te leggen in het team. Dat zorgt voor meer draagvlak. Ik deed altijd heel veel zelf, maar ik weet nu beter hoe belangrijk dat draagvlak in het team is.

Ook de personeelstekorten zullen voorlopig een uitdaging blijven. Het tekort is groot en neemt nog toe. Het blijft belangrijk om te kijken hoe we nieuwe mensen kunnen vinden om het onderwijs in te gaan. Het opleiden van zij-instromers vind ik daarin een goede stap. Maar we moeten er ook voor zorgen dat mensen niet uitvallen en dat ze gecoacht worden. Ook daar speel je als schoolleider een belangrijke rol in.

Het opleiden van schoolleiders binnen Primo vind ik een mooi traject. Schoolleider is een intensief vak, er komt veel op je af. We merken dat mensen sneller vertrekken. Het is daarom goed dat startende directeuren meer worden begeleid. Dat ze de kans krijgen om eerst te leren naast een ervaren schoolleider. Ik vind dat zelf heel leuk om te doen. Je merkt dan ineens hoeveel je automatisch regelt binnen de school. Mooi om daar mensen in te ondersteunen en ze feedback te geven.”

Volop afwisseling

Het onderwijs is gevarieerd en heeft zoveel dynamiek. Dat betekent dat je als schoolleider niet alleen veel intern bezig bent, maar ook extern. “Om te kijken hoe je met partners in de wijk beter samen kunt werken om goede zorg te bieden, bijvoorbeeld. Niet naast elkaar, maar met elkaar. Zo zijn er nog veel meer ontwikkelingen. Die afwisseling vind ik het allerleukste van mijn werk op Loep. Het is nooit saai. En ik ben er trots op dat ik dat samen doe met zo’n bevlogen team. Een team dat met elkaar het beste uit de kinderen haalt.

Uiteindelijk is de belangrijkste taak van een schoolleider dat je er bent voor je team. Dat je ervoor zorgt dat zij kunnen doen wat nodig is om kinderen en ouders het beste te bieden. Dus verlies jezelf niet in rapporten of subsidieaanvragen. Jouw hoofdtaak is om er voor ze te zijn. Ga niet overal in mee. Houd je focus op wat er echt toe doet.”