Iedere dag bewegen voor iedereen

Wim Reitzema (40) is sinds 2004 werkzaam bij Primo. Zijn loopbaan voerde hem via De Violier, De Singel en Het Startblok naar Het Windas, waar hij sinds dit schooljaar deel uitmaakt van het team.

In de achttien jaar dat hij nu bij Primo werkt, stond hij echt niet alleen in de gymzaal. Wim is medevoorzitter van de vakgroep bewegingsonderwijs en bekleedde daarnaast rollen als bredeschoolcoördinator en combinatiefunctionaris. Wim: “Ik ben een ‘verbindelaar’, een ontwikkelaar die graag verbindingen legt tussen school, sport en cultuur.”

Die ‘verbindelaar’-talenten zet Wim in binnen Primo, maar ook daarbuiten. Wim vergelijkt het met simultaanschaken. “Ik ben altijd druk met op verschillende schaakborden een constructieve zet te maken. Op een gegeven moment werd het wel heel hard werken op al die borden. Daarom heb ik het afgelopen schooljaar besloten om minder uren in het onderwijs te gaan werken, zodat ik meer tijd heb om mij bezig te houden met de andere dingen die ik belangrijk en interessant vind.”

Een van die dingen is een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van de ambities van RacketSportSchiedam. Een toonaangevend en veelzijdig (racket)sportcentrum in de regio waar tennis, badminton, tafeltennis en padel gespeeld kan worden. “Tijdens de Primo Go Fit-weken maakte een aantal collega’s al met veel plezier kennis met de momenteel zeer populaire racketsport (de snelst groeiende sport in Nederland!). Maar ook met pickleball (een vrij nieuwe en nog onbekende sport in Nederland), een combinatie van tennis, badminton en tafeltennis. Leuk voor iedereen en tot op hoge leeftijd te beoefenen,” aldus Wim.

“Naast mijn aanstelling op Het Windas werk ik als zzp’er voor RacketSportSchiedam. Ik voer daar allerlei taken uit met als doel het centrum in allerlei opzichten te laten groeien en bruisen. Een fijne plek waar van jong tot oud en van recreatief tot professioneel gesport wordt. Waar je ontspant en je eigenlijk niet meer weg wilt, of heel graag weer terugkomt. En ik begeleid er studenten van verschillende sportopleidingen. De sportdocenten van de toekomst dus.”

Bevangen door een nieuw virus

Maar er is nog iets waarvoor Wim zich met grote passie voor inzet. In 2019 werd hij namelijk besmet met een nieuw virus. “Geen Corona, maar het ASM-virus,” stelt Wim ons gerust. “ASM staat voor ‘Athletic Skills Model’. Dat is een praktisch en wetenschappelijk onderbouwd model dat een andere kijk biedt op bewegen.”

ASM gaat ervan uit dat een sporter – of beweger, en dat zijn we allemaal! – zich beter eerst breed kan ontwikkelen voordat hij of zij zich specialiseert in één bepaalde sport of eenzijdigere bewegingen. Onder het motto ‘Eerst een atleet en dan een specialist!’ word je als sporter/beweger fitter én creatiever. Fitter, omdat je middels gevarieerd en volledig bewegen zoveel mogelijk delen van lichaam en geest traint. En creatiever, omdat je kunt putten uit tal van technieken en tactieken die bij verschillende sporten horen. Je leert om in je eigen sport en in het dagelijks bewegen/handelen slimmere oplossingen te kiezen.

Niet alleen topsporters profiteren van deze insteek. “Het probleem onder kinderen en jongeren is nu nog te vaak dat ze te weinig en te eenzijdig bewegen. Door invloeden van verschillende sporten met elkaar te vermengen, wordt bewegen leuker en veelzijdiger,” vertelt Wim enthousiast. “Als vakleerkracht ben je natuurlijk al breed bezig. We leren de kinderen altijd al op veel verschillende manieren bewegen. Maar ASM laat ons inzien hoe daar nog veel meer uit te halen valt. Niet alleen in de gymzaal, ook juist ook daarbuiten.”

Samen het virus verspreiden

ASM liet Wim niet meer los. Hoe meer hij erover te weten kwam, hoe zekerder hij wist: deze theorie past mij als een jas! Primo-collega Jordy de Haas dacht daar net zo over. Samen hebben ze de vakgroep bewegingsonderwijs erbij betrokken en ook die collega’s raken steeds meer overtuigd. Inmiddels is de ASM-methode verankerd in het bewegingsonderwijs op de Primo-scholen. Nu wil Wim de filosofie graag verder verspreiden.

“Ik ben nu nog de enige die officieel geschoold is in ASM,” aldus Wim. “Maar daar gaat verandering in komen. Vorig schooljaar heb ik een ASM-workshop georganiseerd voor collega’s. Ook de gemeente probeer ik te betrekken, en die is net zo enthousiast. Mijn, en hopelijk steeds meer ons gezamenlijke doel is om ASM Schiedam-breed te omarmen. In de periode december-januari-februari organiseren we daarom de ASM-Advanced Instructeurs-opleiding bij RacketSportSchiedam. We hopen dat zoveel mogelijk vakdocenten (ook die van andere schoolbesturen) en andere beweegprofessionals hierbij aansluiten. De opleiding is dus geschikt voor iedereen die iets met bewegen te maken heeft; van beweegcoach en sportaanbieder tot de fysiotherapeut of de leerkracht voor de klas. Zo kunnen we er met elkaar voor zorgen dat we het virus door de gemeente Schiedam verspreiden.”

De boel in beweging brengen

Met het bovenstaande in het achterhoofd zou je verwachten dat Wim genoeg ballen in de lucht te houden heeft. Toch heeft hij nóg een ‘job’. In Schiedam is hij uitvoerder van de subsidie ‘Impuls en innovatie bewegingsonderwijs’ voor het primair onderwijs.

Wim: “Dat is een subsidie die is aangevraagd door de gezamenlijke schoolbesturen in Schiedam. Daarmee help ik de Schiedamse basisscholen om meer en beter bewegen op en rond de school voor elkaar te gaan krijgen. Aanleiding is een nieuwe wettelijke eis dat alle kinderen van groep 1 t/m 8 negentig minuten bewegingsonderwijs per week moeten krijgen. Met de subsidie onderzoeken we hoe we er samen voor kunnen zorgen dat we in 2023/2024 zoveel mogelijk aan die eis kunnen voldoen. Daarnaast gaan we op zoek naar mogelijkheden om de kwantiteit en kwaliteit van bewegen gedurende een schooldag, maar ook ervoor en erna, te optimaliseren. Daarin trek ik op samen met uitvoerders in Vlaardingen en Maassluis.

Afgelopen schooljaar zijn we in februari begonnen en hebben we op alle basisscholen onderzoek gedaan naar hoe de situatie daar nu is en wat de wensen en beperkingen zijn. We hebben onder andere in kaart gebracht hoeveel er nu al bewogen wordt en op welke manieren. De eerste conclusie is dat we in Schiedam al goed op weg zijn. Op bijna de helft van de scholen wordt bijvoorbeeld in groep 3 t/m 8 de wettelijke verplichting al gehaald. In de groepen 1-2 zijn we zelfs koploper van de drie gemeenten. Maar er is nog genoeg werk aan de winkel.

Om die reden organiseerden we in september een visiebijeenkomst. De schooldirecteuren en andere beleidsbepalers van Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kwamen daar bij elkaar om na te denken over hoe we het sporten en bewegen op en rond de basisscholen creatief willen inrichten de komende jaren. Op basis van de opgehaalde resultaten wordt nu een gemeente-overstijgende visie gevormd die ons de komende jaren houvast moet geven om tot meer en beter bewegen op en rondom school te komen. Deze visie moet uiteindelijk een soort kapstok worden om onze ambities en de praktijk aan op te hangen.

Op 19 oktober is er een vervolgbijeenkomst voor uitvoerders, zoals vakleerkrachten, combinatiefunctionarissen, sport- en beweegcoaches, groepsleerkrachten en bso-medewerkers. Samen bespreken we wat we willen gaan nastreven en hoe we hier handen en voeten aan kunnen gaan geven. Op basis van die input maken we de visie nog completer en creëren we breed gedragen focus voor het stellen van doelen en het maken van plannen. Vervolgens ga ik in gesprek met de scholen om nog verder te onderzoeken waar creatieve mogelijkheden liggen om in 2023 pilots te kunnen gaan starten om praktisch aan de slag te gaan. Zo help ik om de boel in beweging te brengen en hopelijk de komende jaren te houden!”

“In Nederland zijn we kampioen stilzitten, dat moet anders.”

En die beweging is nodig, benadrukt Wim. Want in Nederland zijn we kampioen stilzitten, en dat moet anders. “Aan ons de uitdaging om gaandeweg onze kinderen op een gezonde manier meer afwisseling te bieden in het passief en actief zijn. Minder zitten dus. Dat bereik je niet alleen met meer en beter bewegingsonderwijs, maar ook door het bewegen meer en beter te integreren in het dagprogramma. Denk aan bewegen tussen de reken- en taallessen door, maar ook aan bewegend leren waar tijdens het leren bewogen wordt of het bewegen zelfs onderdeel wordt van het leren. Voor het automatiseren van tafels bijvoorbeeld. Ook meer begeleiding in het bewegen tijdens pauzes is een goed middel.

Als alle kinderen een schooldag met een afwisselendere dynamiek zouden beleven, dan helpt dat ze om fitter en frisser te blijven, geconcentreerder te zijn en langer aandacht te hebben voor de vakken op school. Zo komen ze beter tot leren. En maken we zo de schooldag niet ook nog eens veel leuker?
Maar ook na school mag het aanbod veel structureler en inclusiever zijn. Daarmee geven we bijvoorbeeld kinderen die niet naar de sportverenigingen gaan een zetje in de rug. School is daar een ideale plek voor, daar vind je ze allemaal!

Het belangrijkste is dat de initiatieven die we gaan inzetten daadwerkelijk iets opleveren. En dat we er met z’n allen met plezier de schouders onder zetten. Ik zie in de praktijk hoeveel behoefte kinderen hebben aan een dynamischere schooldag. Je zou de orkaan van vreugde en energie eens moeten zien en voelen wanneer zij de gymzaal in komen. Een beetje meer concentratie en wat langere aandacht tijdens de lessen bewegingsonderwijs kunnen daarbij geen kwaad. Ook daar kunnen onze kinderen dan beter tot leren komen. Goed leren bewegen is onder andere belangrijk voor een leven lang fit en in beweging blijven, en bewegingsonderwijs is hét vak op school waar je dat leert!

Ik wens iedereen zo graag een rijkere dag toe met daarbij meer plek voor meer en beter leren bewegen. Iedereen heeft daar echt baat bij. Als ik dat in gang kan zetten en daar via verschillende wegen en vanuit meerdere rollen mijn steentje aan bij kan dragen, dan is mijn missie voor een groot deel geslaagd.”